Dni Digitalizatora 2025 odbyły się w dniach 18-19 września w Warszawie. Współorganizatorem wydarzenia było Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, które użyczyło przestronnego Audytorium. Partnerem została Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny. Impreza uzyskała dofinansowanie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Edycję otworzył Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych dr Paweł Pietrzyk. Głos zabrali również Karol Zgódka, dyrektor Departamentu Mediów i Sektorów Kreatywnych MKiDN oraz Jolanta Gumula, zastępczyni dyrektora Muzeum POLIN.

Część, w której brali udział dziennikarze, stanowiła pierwszą publiczną prezentację projektu Narodowego Archiwum Cyfrowego, który uzyskał dofinansowanie z Funduszy Europejskich na Rozwój Cyfrowy. Projekt zaprezentowany przez Marcina Słońskiego (NAC) to „Rozwój centrum kompetencji w zakresie cyfrowego udostępniania i zabezpieczania zbiorów Archiwów Państwowych w Narodowym Archiwum Cyfrowym – etap I: archiwa centralne i warszawskie”. Kilkuletni projekt zakłada wykonanie 7,1 miliona nowych kopii cyfrowych oraz modyfikację systemu ZoSIA oraz portalu Szukaj w Archiwach. Celem jest stworzenie nowych e-usług oraz możliwość prezentacji przez Archiwa Państwowe zbiorów audiowizualnych w Internecie.

Zabezpieczanie dokumentów dźwiękowych było głównym tematem tegorocznej edycji spotkania. Statystykę zbiorów w Archiwach Państwowych przedstawiła Katarzyna Plewka (NAC), a przegląd tego rodzaju dokumentacji w NAC Katarzyna Kalisz (NAC).

Kolejne zbiory archiwalne przybliżył dr Jacek Jackowski (IS PAN), począwszy od pierwszych polskich archiwów dźwiękowych skupiających się na folklorze, po współczesne repozytorium Etnofon. Sposoby postępowania z tym rodzajem materiałów w IPN zaprezentowali Radosław Poboży i Łukasz Gut (Archiwum IPN).

Dwa kolejne wystąpienia rozszerzyły wiedzę uczestników o zbiory dźwiękowe bibliotek: Biblioteki Narodowej (Anna Iwanicka-Nijakowska) oraz  Biblioteki Sejmowej (Dariusz Wierzchoś). Po przerwie przywołane zostały studia przypadków: doświadczenia instytucji współpracujących w ramach międzynarodowej organizacji IASA (Tomasz Szulc, NAC) oraz przypadki taśm Radia Wolna Europa (Andrzej Mietkowski, Archiwum Polskiego Radia).

Wstępem do zwiedzania Muzeum POLIN przez uczestników była prezentacja artystycznej, dźwiękowej instalacji Alexa Rotha przez Ewę Chomicką.

Drugi dzień rozpoczął się od prezentacji nośników dźwięku (dr Michał Pieńkowski, FINA) i trwałości taśmy magnetycznej (Agata Smolnicka-Woźniak, FINA). Dyskusję z przedmówcami podjęła Anna Rutkowska (Archiwum Polskiego Radia).

Sposób digitalizacji dźwięku z taśmy filmowej omówił dr Jakub Stadnik z FINA. Kolejne wystąpienia omawiały studia przypadków – digitalizację dźwięku w USA (Marcin Falęcik, Andrzej Daniluk, Iron Mountain) oraz polski projekt Biblioteki Cyfrowej Mediów Publicznych (Marek Górecki, Studiotech).

Zupełnie inne spojrzenie i możliwości wykorzystania zdigitalizowanych zbiorów przywołał dr Grzegorz Joachimiak mówiący o zaawansowanych narzędziach muzykologii cyfrowej.

Po przerwie projekty zabezpieczania historii mówionej z punktu widzenia różnych instytucji przybliżyły: Aneta Dmochowska i dr Magdalena Mizgalska-Osowiecka (Muzeum POLIN) oraz Ewelina Gołębiowska (Archiwum Państwowe w Olsztynie).

Wydarzenia zakończyła zapowiedź wdrożenia w Archiwach Państwowych oprogramowania Rejestr Skanów (Jarosław Bednarek i Ryszard Bacmaga z Archiwum Państwowego we Wrocławiu).

26.09.2025

W Narodowym Archiwum Cyfrowym rozpoczynamy realizację projektu, którego pełna nazwa to: „Rozwój centrum kompetencji w zakresie cyfrowego udostępniania i zabezpieczania zbiorów Archiwów Państwowych w Narodowym Archiwum Cyfrowym – etap I: archiwa centralne i warszawskie”.

 

Głównym celem projektu jest digitalizacja i udostępnienie online jak największej ilości materiałów archiwalnych, które jeszcze nie były publikowane. Zmodernizujemy serwis internetowy Szukaj w Archiwach, wewnętrzny Zintegrowany System Informacji Archiwalnej (ZoSIA), a także rozbudujemy infrastrukturę do digitalizacji, przechowywania, zabezpieczania i udostępniania danych.

 

Szukaj w Archiwach

Na portalu szukajwarchiwach.gov.pl prezentowane są dane z 118 jednostek organizacyjnych, zawierające ponad 77 miliony kopii cyfrowych i ponad 16 milionów opisów materiałów archiwalnych.

Serwis zmodernizujemy w zakresie:
– rozbudowy wyszukiwarki, dodania możliwości prezentacji kopii cyfrowych nagrań dźwiękowych i filmów,
– budowy 2 nowych e-usług dla użytkowników,
– utworzenia API do komunikacji z innymi serwisami.

 

ZoSIA

System dla archiwistów ZoSIA zmodyfikujemy w zakresie:
– budowy modułów do obsługi e-usług, udostępniania i przechowywania materiałów archiwalnych,
– obsługi i zarządzania kopiami cyfrowymi nagrań dźwiękowych i filmów,
– optymalizacji modułów systemu przeznaczonych do ewidencjonowania i raportowania.

 

Repozytoria

NAC odpowiedzialne jest za organizację, utrzymanie i modernizację Centralnego Repozytorium Cyfrowego oraz Zapasowego Repozytorium Cyfrowego na których zabezpieczone są systemy informatyczne archiwów państwowych wraz z danymi oraz kopie cyfrowe zdigitalizowanych materiałów archiwalnych z całej sieci 32 archiwów państwowych oraz innych instytucji przechowujących materiały archiwalne.

Zwiększymy pojemność repozytoriów, inwestując w macierze, oprogramowanie, urządzenia bezpieczeństwa, biblioteki taśmowe. Utworzymy magazyn kopii głębokich.

Repozytoria przygotujemy na przyjęcie większej liczby dokumentów elektronicznych, które obecnie stanowią rosnącą część materiałów archiwalnych.

 

Digitalizacja

Zbudujemy nowe stanowiska dla digitalizacji najcenniejszych zbiorów, które zabezpieczają aż 4 Archiwa Państwowe:

– Archiwum Główne Akt Dawnych,

– Archiwum Akt Nowych,

– Archiwum Państwowe w Warszawie,

– Narodowe Archiwum Cyfrowe.

Wybrane do zabezpieczenia cyfrowego, istniejące w pojedynczych egzemplarzach materiały archiwalne mają kluczowe znaczenie dla historii Państwa Polskiego, od średniowiecza do współczesności. Podzielone pod względem chronologicznym zasoby AGAD i AAN uzupełniają się, stanowiąc bazę źródłową dla licznych kwerend. Znajdziemy tu dawne dokumenty królewskie i późniejsze akta ministerstw.

Z audiowizualnych zbiorów NAC opracujemy wersję cyfrową setek tysięcy fotografii.

Zgromadzone w APW akta hipoteczne i notarialne stanowią podstawowy, historyczny materiał dla gwarantowania praw własnościowych.

Zgrupowanie w jednym projekcie digitalizacji jednych z najważniejszych źródeł archiwalnych Polski stanowi bezprecedensowy przykład zabezpieczenia i udostępnienia w masowej skali zasobów Archiwów Państwowych.

Łącznie przygotujemy 7 100 000 kopii cyfrowych z oryginałów i mikrofilmów, z których 86% udostępnimy w Internecie. Wytypowane do digitalizacji i prezentacji w serwisie szukajwarchiwach.gov.pl materiały będą otwarte i dostępne cyfrowo.

 

Prezentacja projektu

W dniu 18 września 2025 r., podczas konferencji Dni Digitalizatora odbywającej się Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, kierownik projektu Marcin Słoński zaprezentował jego założenia. 

 

Ulotka prezentująca założenia projektu – 1,42 MB (PDF)

Zaproszenie dla mediów – 1,34 (PDF)

Informacja TVP – link

Prezentacja projektu – pełen zapis – link

 

Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy 2021-2027

Priorytet FERC.02 Zaawansowane usługi cyfrowe

Działanie FERC.02.03 Cyfrowa dostępność i ponowne wykorzystanie informacji

Wartość projektu: 87 932 000 zł