Nowy Album NAC dostępny bezpłatnie!

Z naszej Archiwalnej Biblioteki Cyfrowej można już bezpłatnie pobrać album “Pułkownik Józef Hartman”!
“Pułkownik Józef Hartman” to album autorstwa Katarzyny Brąkowskiej i Łukasza Karolewskiego wydany przez Narodowe Archiwum Cyfrowe wspólnie z Fundacją im. Cichociemnych Spadochroniarzy AK. Partnerem strategicznym publikacji jest Militaria.pl

                                                   170x245_album_hartman - v3                                                                          

Album poświęcony jest pułkownikowi Józefowi Hartmanowi, postaci wyjątkowej, uosobieniu wszystkiego, co najlepsze i najszlachetniejsze z odchodzącego pokolenia Polski międzywojennej – Zawiszy Czarnemu swoich czasów, który zaskarbił sobie szacunek i przyjaźń nie tylko Polaków, lecz także Anglików.

Józef Hartman urodził się we wsi Swaryszów k. Jędrzejowa jako syn leśnika. W trakcie swojej kariery wojskowej pułkownik był blisko związany z marszałkiem Józefem Piłsudskim i jego rodziną. To dzięki osobistej rekomendacji Marszałka został adiutantem przybocznym prezydenta Ignacego Mościckiego i pełnił tę funkcję aż 6 lat. Po wybuchu II wojny światowej do końca towarzyszył prezydentowi podczas jego internowania w Rumunii, a następnie bezpiecznie odwiózł go do Szwajcarii.

Wkrótce potem, po walkach we Francji, pułkownik Hartman dotarł do Wielkiej Brytanii i właśnie tutaj odegrał swoją wyjątkową rolę, stając się ikoną „Cichociemnych”. Choć przeszedł pełne szkolenie dywersyjne i został zaprzysiężony na żołnierza ZWZ przyjmując ps. „Sławek”, przełożeni nie zgodzili się na jego zrzut do Polski ze względu na jego przedwojenną sławę. Ryzyko dekonspiracji w jego wypadku było zbyt duże. Pozostał więc w Anglii i czuwał nad całym procesem szkoleniowym Cichociemnych. Był głównym instruktorem skoczków oraz pełnił różne funkcje dowódcze. Cenili go nie tylko przełożeni, ale przede wszystkim podkomendni. Zaskarbił sobie ich dozgonną sympatię i uznanie, bo roztaczał nad nimi prawdziwie ojcowską opiekę, służąc im dobrą radą i wielką życzliwością. Był powszechnie lubiany. Z czasem sami podkomendni nadali mu zaszczytny tytuł „Ojca”.

Najwymowniejszym obrazem tej ojcowskiej pamięci płk. Hartmana o podkomendnych było sadzenie krzaka róży w przydomowym ogródku za każdym razem po śmierci któregoś z Cichociemnych. Według relacji rodziny, pielęgnował te róże z wielką miłością, a było ich z czasem ponad 100.

POBIERZ ALBUM

Materiał archiwalny wykorzystany w tym albumie pochodzi z zasobu Narodowego Archiwum Cyfrowego, Archiwum Akt Nowych, Archiwum Państwowego w Kielcach, Centralnego Archiwum Wojskowego, Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie, Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, Archiwum Zakonu Paulinów na Jasnej Górze. Ponadto unikatowe zdjęcia ze zbiorów rodzinnych  udostępniła rodzina oraz przyjaciele pułkownika Hartmana.

Album powstał w ramach obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości: “Niepodległa”.

Blisko 2 mln nowych skanów na szukajwarchiwach.pl

Kolejne skany dokumentów archiwalnych z 24 archiwów i 5 oddziałów zostały udostępnione na portalu szukajwarchiwach.pl. Łączna liczba skanów, które obecnie znajdują się na portalu to 34 251 946.

Wśród udostępnionych online dokumentów znalazło się m.in. ponad 8 tysięcy skanów zdjęć i dokumentów z zasobu Archiwum Akt Nowych, a także obszerne zbiory aktów stanu cywilnego z pozostałych archiwów państwowych, które stanowią źródło wiedzy dla genealogów.

Pośród skanów materiałów z Archiwum Akt Nowych obejrzeć można Akta Władysława Grabskiego zawierające m.in. fragmenty wspomnień jego i jego żony, zdjęcia, listy oraz wycinki z gazet np. artykuł pt. „Dzień premjera Grabskiego. (Jak pracuje rząd)” wydany w piśmie „Naokoło świata” w 1925 roku (nr.13).

 6_medium          7_medium           8_medium

Od lewej: fragment artykułu z pisma „Naokoło świata nr. 13, 1925 r. https://szukajwarchiwach.pl/2/94/0/1/3#tabJednostka

Władysław Grabski (1874-1938) był politykiem, ekonomistą, historykiem oraz działaczem niepodległościowym i społeczny. Między rokiem 1919 a 1924 trzykrotnie pełnił funkcję ministra skarbu, a w latach 1920 oraz 1923-25 był premierem II Rzeczypospolitej Polskiej. Znany był przede wszystkim dzięki reformie walutowej z 1924 roku, której był autorem. Reforma wprowadziła, jako obowiązującą jedną walutę – złoty oraz jako jego emitenta – Bank Polski. Nowa waluta zastąpiła markę polską, którą ustanowiono jako walutę państwa polskiego w 1920 r.

Wśród akt znaleźć możemy także wywiad z 1936 roku dla dwutygodnika „Bunt Młodych”  w którym premier Grabski, komentuje ówczesną sytuację ekonomiczną i polityczną kraju. W artykule opisany jest  jako „przywiązany do życia wiejskiego” „średniego wzrostu, starszy człowiek, ubrany w szarą pelerynę, o czerstwej twarzy i łagodnym spojrzeniu. Wywiad prowadzony jest w wyjątkowej atmosferze przyjacielskiego spotkania i rzuca na postać polityka nowe światło.  

 

 24_medium      38_medium      39_medium

od lewej: wywiad z 1936 roku dla dwutygodnika „Bunt Młodych”, fotografia żony Premiera Władysława Grabskiego Katarzyny Lewandowskiej wraz z rewersem https://szukajwarchiwach.pl/2/94/0/1/3#tabJednostka

Liczba wszystkich skanów, które dodano podczas ostatniej aktualizacji Szukaj w Archiwach wynosi 1 750 699. Największą liczbą skanów wyróżniają się m.in. zespoły:  Akta miasta Wrocławia (z Archiwum Państwowego we Wrocławiu), Naczelne Prezydium Prowincji Pomorskiej oraz Rękopisy i spuścizny (z Archiwum Państwowego w Szczecinie), Akta miasta Opola (z Archiwum Państwowego w Opolu) oraz Rejencja Królewiecka (z Archiwum Państwowego w Olsztynie).

Szukajwarchiwach.pl to rozwijany przez Narodowe Archiwum Cyfrowe serwis internetowy, na którym prezentowane są skany i opisy materiałów archiwalnych zgromadzonych w polskich archiwach. Z serwisu szukajwarchiwach.pl korzystają genealodzy, studenci, uczniowie, nauczyciele, pracownicy naukowi oraz wszystkie inne osoby zainteresowane zasobami polskich archiwów. W 2018 roku z serwisu skorzystało ponad 500 tys. użytkowników, a liczba odsłon to aż 36,3 mln.

Pełny spis nowych zespołów do pobrania 

Powracające skany w serwisie szukajwarchiwach.pl