Z okazji 82. rocznicy wybuchu II wojny światowej Narodowe Archiwum Cyfrowe udostępnia online wyjątkowy materiał ze swoich zbiorów: Archiwum Fotograficzne Jana Schrama, kapitana Wojska Polskiego, legionisty, uczestnika wojny polsko-bolszewickiej, a w czasie wojny obronnej 1939 roku ochotnika biorącego udział w obronie Lwowa.

Spuścizna fotograficzna Jana Schrama to ponad 280 zdjęć z lat 1900-1939. Odzwierciedlają one jego życie wojskowe, rodzinne i prywatne. Unikatowe są tu zwłaszcza fotografie z czasów jego służby w pułkach lotniczych. Pojawiają się na nich oficerowie i żołnierze, różne typy samolotów i lotniska polowe, a także ćwiczenia, życie codzienne i uroczystości wojskowe. W archiwum Jana Schrama nie brakuje również urokliwych scen rodzinnych i kadrów z wypraw do uzdrowisk czy na zimowisko.

Całe Archiwum Fotograficzne Jana Schrama dostępne jest w serwisie szukajwarchiwach.gov.pl. 

Porucznik Jan Schram w stroju lotnika, 1923-1930

Samolot Ansaldo A-300-2 podczas lotu, 1923-1926.

Grupa oficerów i podoficerów 6 pułku lotniczego przed samolotem Potez 15 – 2. z lewej por. Jan Schram, 1927.

 

JAN SCHRAM (1894-1968). Urodzony w Gródku Jagiellońskim, dzieciństwo i okres gimnazjum spędził w Jarosławiu. Jako uczeń należał do Drużyn Bartoszowych. W sierpniu 1914 roku ochotniczo wstąpił do Legionu Wschodniego. Następnie walczył w szeregach 2. pułku piechoty Legionów i II Brygadzie Legionów. W 1919 roku służył w 8. pułku piechoty Legionów i brał udział w walkach z Ukraińcami w Galicji Wschodniej. Podczas wojny polsko-bolszewickiej, od grudnia 1919 roku do lipca 1920 roku, pełnił służbę w szpitalu polowym nr 602. W 1921 roku służył w 7. pułku artylerii polowej, skąd w listopadzie odkomenderowano go do 27. pułku piechoty. Od 1 stycznia 1919 roku w stopniu podporucznika, 1 kwietnia 1921 roku awansowany na porucznika.

W 1922 roku ukończył kurs Szkoły Podchorążych w Warszawie, następnie Oficerską Szkołę Obserwatorów Lotniczych w Toruniu. Od lipca 1923 roku służył w 2. pułku lotniczym w Krakowie. W sierpniu 1924 roku został przeniesiony do 4. pułku lotniczego w Toruniu. Od lipca 1926 roku pełnił służbę w 6. pułku lotniczym we Lwowie. Dowodził m.in. 63 eskadrą towarzyszącą. 19 marca 1928 roku został awansowany do stopnia kapitana. W 1935 roku przeszedł w stan spoczynku.

W 1925 roku ożenił z Marią Aurelią z Nowaków, z którą miał córkę Ludmiłę (ur. 1926). Po zakończeniu służby wojskowej przeprowadził się z rodziną do Jarosławia. Zaangażował się w działalność polityczną w ramach Stronnictwa Ludowego. Był prezesem Powiatowego Zarządu SL w Lubaczowie oraz członkiem Zarządu Okręgu SL w Krakowie. Współorganizował strajk chłopski w sierpniu 1937 roku w powiatach jarosławskim i lubaczowskim, za co został uwięziony na okres 7 miesięcy. W lutym 1938 roku został członkiem Rady Naczelnej SL.

Podczas wojny obronnej 1939 roku jako ochotnik brał udział w obronie Lwowa. W listopadzie 1939 roku został uwięziony przez Niemców. Od marca 1940 roku działał w Związku Walki Zbrojnej oraz Batalionach Chłopskich. Od końca 1942 roku mieszkał we Lwowie. Tam od kwietnia do jesieni 1943 roku pełnił funkcję komendanta BCh okręgu IX (woj. lwowskie, tarnopolskie i stanisławowskie). Następnie wrócił do Jarosławia, gdzie działał w SL „Roch” i Delegaturze Rządu na Kraj, która mianowała go konspiracyjnym burmistrzem Jarosławia. Jego tymczasowym burmistrzem został w lipcu 1944 roku, po wkroczeniu Armii Czerwonej. 13 sierpnia tego samego roku został aresztowany i wywieziony do ZSRR. Więziono go we Lwowie, Charkowie, Riazaniu. W listopadzie 1947 roku wrócił do kraju. W latach 1948-1955 pracował w Powiatowym Związku Gminnych Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Jarosławiu. Został odznaczony m.in.: Krzyżem Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości i Srebrnym Krzyżem Zasługi. Zmarł 12 lutego 1968 roku w Jarosławiu.

Archiwalny Fotoplastikon Online przybywa do Radomia! Poznajcie z nami wielokulturowe, tętniące życiem miasto, którego przedwojenne prosperity brutalnie przerwała druga wojna światowa. Premiera nowego odcinka już 27 sierpnia o godz. 18 na naszym profilu na Facebooku i kanale YouTube.

Odsłaniamy przed Wami mniej znane karty z czasów okupacyjnej historii, gdy miasto stało się siedzibą jednego z dystryktów Generalnego Gubernatorstwa, a jego żydowscy mieszkańcy zostali najpierw zamknięci w getcie, a następnie wywiezieni do Treblinki.

Opowiemy Wam o Radomiu jako silnym ośrodku oporu wobec okupanta i arenie spektakularnych działań polskiego państwa podziemnego. Tym razem we wprawione w ruch i muśnięte kolorem unikatowe, archiwalne fotografie wpletliśmy także autentyczne afisze z okresu międzywojennego i czasów okupacji. Doskonale dopełniają one obraz radomskich ulic tamtych lat.

Film symbolicznie zamyka powojenna grafika, która zapowiada dzieje Radomia po 1945 roku.  Ożywiony propagandowy plakat sygnalizuje również, jak komunistyczne władze zakłamywały historię II RP i czasów okupacji, „zamiatając” do jednego worka faszystowskich najeźdźców i bohaterów polskiego podziemia.

Ten odcinek naszego wirtualnego cyklu powstał we współpracy z Archiwum Państwowym w Radomiu. Zachęcamy do wspólnej podróży!

***

„Archiwalny Fotoplastikon Online” to nowa, wirtualna odsłona cyklu wystaw „Archiwalny Fotoplastikon”, który w latach 2018-2019 cieszył się ogromnym zainteresowaniem publiczności. Podczas jego dwóch edycji w dziewięciu miastach – Warszawie, Zamościu, Krakowie, Koszalinie, Poznaniu, Opolu, Wrocławiu, Lublinie i Gdańsku – zagościł stylowy mobilny fotoplastikon, w którym w technice stereoskopowej prezentowane były archiwalne fotografie miast i ich mieszkańców, pochodzące ze zbiorów NAC i innych Archiwów Państwowych. Tegoroczna wirtualna edycja Fotoplastikonu pozwala Wam cieszyć się trójwymiarowymi zdjęciami z kolejnych lokalizacji, bez jakichkolwiek ograniczeń!

W „Archiwalnym Fotoplastikonie Online – Radom” wykorzystano materiały archiwalne ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego i Archiwum Państwowego w Radomiu.

Projekt „Archiwalny Fotoplastikon Online” dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022.

Realizacja: Fundacja Koncept Kultura

Szanowni Państwo,

informujemy, że począwszy od dnia 1 lipca br. Biuro Obsługi Klientów w siedzibie Narodowego Archiwum Cyfrowego przy ul. Hankiewicza 1 w Warszawie będzie otwarte dla użytkowników we wszystkie dni robocze.

---

Biuro Obsługi Klienta NAC będzie czynne dla użytkowników:

w każdy poniedziałek, wtorek, czwartek i piątek w godz. 9-15

oraz

w każdą środę w godz. 12-18.

---

W BOK może przebywać każdorazowo wyłącznie jeden użytkownik.

Wizyty w BOK są możliwe wyłącznie po wcześniejszym telefonicznym (pod numerem 22 572 16 19) lub mailowym (bok@nac.gov.pl) uzgodnieniu i potwierdzeniu terminu oraz godziny wejścia z obsługą BOK. Każdy użytkownik otrzyma od obsługi BOK unikatowy numer wizyty, który będzie należało podać pracownikom ochrony przy wejściu do budynku NAC. Rezerwacja wizyt będzie możliwa począwszy od dnia 25 czerwca br.

Z uwagi na konieczność zapewnienia odpowiednich warunków sanitarnych, wietrzenia przestrzeni i dezynfekcji stanowisk w czytelni BOK użytkownicy będą rejestrowani na wejścia w konkretnych godzinach na maksymalnie 1,5-godzinne wizyty (tj. poniedziałki, wtorki, czwartki i piątki: 9-10:30, 11-12:30, 13-14:30; środy: 12-13.30, 14-15:30, 16-17:30). W razie potrzeby zapoznania się z większą ilością materiału archiwalnego, możliwe jest zarezerwowanie więcej niż jednej tury przez użytkownika.

 Udostępnianie bezpośrednie w BOK jest możliwe wyłącznie po wcześniejszym wskazaniu sygnatur lub tematów elektronicznie lub telefonicznie i najpóźniej dzień przed terminem wizyty w BOK, z uwagi na konieczność uprzedniego przygotowania materiałów przez obsługę. Nie ma możliwości zwiększenia ilości udostępnianych bezpośrednio materiałów w trakcie wizyty w BOK.

Przed wejściem do czytelni BOK należy zdezynfekować ręce, a także założyć maseczkę i rękawiczki. Pakiety ze środkami ochrony osobistej zostaną zapewnione użytkownikom przez NAC. Stanowiska w czytelni oraz szafki na odzież wierzchnią będą dezynfekowane po każdym użytkowniku. Użytkowników korzystających ze stanowiska do odsłuchu materiałów audio zachęcamy do przynoszenia własnych słuchawek (standardowe wejście słuchawkowe tzw. „mini-jack”).

Bezpośrednie korzystanie z katalogów kartkowych przez użytkowników jest tymczasowo zawieszone. Prośbę o ich przejrzenie można przekazać na miejscu obsłudze BOK, która na bieżąco przeszuka je pod kątem wskazanych przez użytkowników informacji.

Zachęcamy również do kontaktu telefonicznego lub mailowego z Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 22 572 16 19 lub 37 lub adresem: bok@nac.gov.pl.

O ewentualnych zmianach w funkcjonowaniu BOK NAC będziemy informowali w odrębnych komunikatach.

Równocześnie informujemy, że na bieżąco realizowane są zlecenia skanów fotografii i kopii nagrań z zasobu NAC. Ze względu na obowiązujące ograniczenia w działalności archiwum czas ich realizacji może ulec jednak wydłużeniu.

Z ogromnym żalem dowiedzieliśmy się o śmierci Pana Wojciecha Tuszko (1921-2021), doktora chemii, a zarazem uznanego warszawskiego teoretyka i krytyka fotografii oraz fotografa,  długoletniego współpracownika czasopisma „Fotografia”  i „Foto Kurier”, wiceprzewodniczącego sekcji Fotografii Naukowej Związku Polskich Artystów Fotografików (ZPAF), autora licznych książek poświęconych teorii fotografii, a także haseł encyklopedycznych z tej dziedziny.

W naszej pamięci zapisał się również jako niezmiernie hojny darczyńca, który w 2016 roku przekazał całe swoje ogromne archiwum fotograficzne, do zasobu Narodowego Archiwum Cyfrowego. Składa się na nie 60 tysięcy negatywów z lat 1953-2002, na których kopertach autor zamieścił istotne dla niego informacje techniczne: dane aparatu fotograficznego, obiektywu, filmu, wywoływacza, datę naświetlenia i wywołania.

Wojciech Tuszko, znany przede wszystkim jako chemik i teoretyk fotografii, przez kilkadziesiąt lat był również czynnym fotografem, dokumentującym życie codzienne i rodzinne, świat nauki oraz piękno polskiej przyrody. Na scenie artystycznej oficjalnie debiutował dopiero w 2016 roku, w wieku dziewięćdziesięciu czterech lat. Jego twórczość fotograficzną szerzej prezentuje album „Wojciech Tuszko – fotograf”, wydany w 2020 roku przez NAC, w którego powstaniu Pan Wojciech brał aktywny udział i nasycił go pięknymi, unikatowymi opowieściami o historii powojennej polskiej fotografii. Kilka tysięcy zdjęć ze spuścizny Pana Wojciecha jest również dostępnych online w serwisie Szukaj w Archiwach.

Pożegnanie Pana Wojciecha Tuszko odbędzie się we wtorek 29 czerwca o godz. 14:30 na Starych Powązkach (kondukt pogrzebowy wyruszy spod bramy nr 4).

Rodzinie i bliskim Pana Wojciecha Tuszko składamy wyrazy szczerego współczucia.

Dyrekcja i Pracownicy Narodowego Archiwum Cyfrowego

 

 

 

 

Szanowni Państwo,

przypominamy, że w dniu 31 maja 2021 roku wyłączony zostanie nieaktualizowany od początku 2019 roku serwis www.szukajwarchiwach.pl

W razie potrzeby wykonania konwersji dużej ilości linków prowadzących do materiałów na starym serwisie prosimy o kontakt na: szukajwarchiwach@nac.gov.pl.

W przypadku pojedynczych linków z szukajwarchiwach.pl wprowadziliśmy mechanizm przekierowania do odpowiadających im zespołów, jednostek i poszczególnych skanów na szukajwarchiwach.gov.pl. Wystarczy wpisać w wyszukiwarkę stary link do zespołu, jednostki lub skanu, żeby zostać przekierowanym do analogicznego materiału na szukajwarchiwach.gov.pl.

Narzędzie jest ciągle udoskonalane, liczymy więc na Państwa sugestie dotyczące jego funkcjonowania. Zastrzegamy jednak, że w przypadku błędnie zapisanych linków lub prowadzących do materiałów, które nie są dostępne w nowej lokalizacji (np. na skutek przeniesienia do innych jednostek w trakcie bieżących prac archiwalnych i innych podobnych działań) nastąpi przekierowanie na stronę główną szukajwarchiwach.gov.pl. W tego rodzaju przypadkach, w celu uzyskania pełnej informacji, prosimy o kontakt bezpośrednio z archiwum, z którego materiały pochodzą.

Zespół NAC

 

Szanowni Państwo, 

nieustannie pracujemy nad serwisem szukajwarchiwach.gov.pl, starając się poprawić komfort pracy z materiałami archiwalnymi. W najbliższych miesiącach wprowadzimy zmiany związane m.in. ze sposobem wyświetlania skanów (ułatwiające dotarcie do pojedynczego skanu), wyświetlaniem danych z bazy PRADZIAD, filtrowaniem wyników wyszukiwania oraz zachowywaniem indywidualnych preferencji użytkownika.  

O kolejnych modyfikacjach będziemy informowali jak dotychczas w zakładce “Aktualności” serwisu szukajwarchiwach.gov.pl.

Niezmienne zachęcamy do zgłaszania swoich propozycji zmian. Każda z nich jest przez nas szczegółowo analizowana i w miarę możliwości włączana do harmonogramu prac. 

Zespół NAC 

Szanowni Państwo,

w związku z komunikatem Premiera Rady Ministrów z dnia 28 kwietnia br. o stopniowym łagodzeniu restrykcji sanitarnych na terenie Polski, w tym począwszy od 4 maja br. dla instytucji kultury, informujemy o ponownym otwarciu dla użytkowników Biura Obsługi Klientów w siedzibie Narodowego Archiwum Cyfrowego przy ul. Hankiewicza 1 w Warszawie.

***

Biuro Obsługi Klienta NAC będzie otwarte dla użytkowników:

w każdą środę w godz. 10-18

oraz

w każdy piątek w godz. 9-15.

W BOK może przebywać każdorazowo wyłącznie jeden użytkownik.

Wizyty w BOK są możliwe wyłącznie po wcześniejszym telefonicznym (pod numerem 22 572 16 19) lub mailowym (bok@nac.gov.pl) uzgodnieniu i potwierdzeniu terminu oraz godziny wejścia z obsługą BOK. Każdy użytkownik otrzyma od obsługi BOK unikatowy numer wizyty, który będzie należało podać pracownikom ochrony przy wejściu do budynku NAC. Rezerwacja wizyt będzie możliwa począwszy od dnia 29 kwietnia br.

Z uwagi na konieczność zapewnienia odpowiednich warunków sanitarnych, wietrzenia przestrzeni i dezynfekcji stanowisk w czytelni BOK użytkownicy będą rejestrowani na wejścia w konkretnych godzinach na maksymalnie 1,5-godzinne wizyty (tj. środy: 10-11:30, 12-13.30, 14-15:30, 16-17:30; piątki: 9-10:30, 11-12:30, 13-14:30). W razie potrzeby zapoznania się z większą ilością materiału archiwalnego, możliwe jest zarezerwowanie więcej niż jednej tury przez użytkownika.

 Udostępnianie bezpośrednie w BOK jest możliwe wyłącznie po wcześniejszym wskazaniu sygnatur lub tematów elektronicznie lub telefonicznie i najpóźniej dzień przed terminem wizyty w BOK, z uwagi na konieczność uprzedniego przygotowania materiałów przez obsługę. Nie ma możliwości zwiększenia ilości udostępnianych bezpośrednio materiałów w trakcie wizyty w BOK.

Przed wejściem do czytelni BOK należy zdezynfekować ręce, a także założyć maseczkę i rękawiczki. Pakiety ze środkami ochrony osobistej zostaną zapewnione użytkownikom przez NAC. Stanowiska w czytelni oraz szafki na odzież wierzchnią będą dezynfekowane po każdym użytkowniku. Użytkowników korzystających ze stanowiska do odsłuchu materiałów audio zachęcamy do przynoszenia własnych słuchawek (standardowe wejście słuchawkowe tzw. „mini-jack”).

Bezpośrednie korzystanie z katalogów kartkowych przez użytkowników jest tymczasowo zawieszone. Prośbę o ich przejrzenie można przekazać na miejscu obsłudze BOK, która na bieżąco przeszuka je pod kątem wskazanych przez użytkowników informacji.

W pozostałe dni, tj. poniedziałek, wtorek i czwartek Biuro Obsługi Klienta czynne jest jedynie telefonicznie lub mailowo. W te dni zachęcamy do kontaktu pod numerem: 22 572 16 19 lub 37 lub adresem: bok@nac.gov.pl w godz. 9-15.

O kolejnych zmianach w funkcjonowaniu BOK NAC będziemy informowali w odrębnych komunikatach.

Równocześnie informujemy, że na bieżąco realizowane są zlecenia skanów fotografii i kopii nagrań z zasobu NAC. Ze względu na obowiązujące ograniczenia w działalności archiwum czas ich realizacji może ulec jednak wydłużeniu.

Szanowni Państwo,

ponieważ w roku 2021 święto 1 Maja wypada w dniu wolnym od pracy, zgodnie z obowiązującymi przepisami wyznaczony został inny dzień wolny od pracy w tym samym miesiącu, w związku z czym:

Narodowe Archiwum Cyfrowe będzie nieczynne 4 maja 2021 roku (wtorek).

W pozostałe dni robocze w maju Narodowe Archiwum Cyfrowe i Biuro Obsługi Klienta NAC funkcjonują bez zmian.