Z okazji 82. rocznicy wybuchu II wojny światowej Narodowe Archiwum Cyfrowe udostępnia online wyjątkowy materiał ze swoich zbiorów: Archiwum Fotograficzne Jana Schrama, kapitana Wojska Polskiego, legionisty, uczestnika wojny polsko-bolszewickiej, a w czasie wojny obronnej 1939 roku ochotnika biorącego udział w obronie Lwowa.

Spuścizna fotograficzna Jana Schrama to ponad 280 zdjęć z lat 1900-1939. Odzwierciedlają one jego życie wojskowe, rodzinne i prywatne. Unikatowe są tu zwłaszcza fotografie z czasów jego służby w pułkach lotniczych. Pojawiają się na nich oficerowie i żołnierze, różne typy samolotów i lotniska polowe, a także ćwiczenia, życie codzienne i uroczystości wojskowe. W archiwum Jana Schrama nie brakuje również urokliwych scen rodzinnych i kadrów z wypraw do uzdrowisk czy na zimowisko.

Całe Archiwum Fotograficzne Jana Schrama dostępne jest w serwisie szukajwarchiwach.gov.pl. 

Porucznik Jan Schram w stroju lotnika, 1923-1930

Samolot Ansaldo A-300-2 podczas lotu, 1923-1926.

Grupa oficerów i podoficerów 6 pułku lotniczego przed samolotem Potez 15 – 2. z lewej por. Jan Schram, 1927.

 

JAN SCHRAM (1894-1968). Urodzony w Gródku Jagiellońskim, dzieciństwo i okres gimnazjum spędził w Jarosławiu. Jako uczeń należał do Drużyn Bartoszowych. W sierpniu 1914 roku ochotniczo wstąpił do Legionu Wschodniego. Następnie walczył w szeregach 2. pułku piechoty Legionów i II Brygadzie Legionów. W 1919 roku służył w 8. pułku piechoty Legionów i brał udział w walkach z Ukraińcami w Galicji Wschodniej. Podczas wojny polsko-bolszewickiej, od grudnia 1919 roku do lipca 1920 roku, pełnił służbę w szpitalu polowym nr 602. W 1921 roku służył w 7. pułku artylerii polowej, skąd w listopadzie odkomenderowano go do 27. pułku piechoty. Od 1 stycznia 1919 roku w stopniu podporucznika, 1 kwietnia 1921 roku awansowany na porucznika.

W 1922 roku ukończył kurs Szkoły Podchorążych w Warszawie, następnie Oficerską Szkołę Obserwatorów Lotniczych w Toruniu. Od lipca 1923 roku służył w 2. pułku lotniczym w Krakowie. W sierpniu 1924 roku został przeniesiony do 4. pułku lotniczego w Toruniu. Od lipca 1926 roku pełnił służbę w 6. pułku lotniczym we Lwowie. Dowodził m.in. 63 eskadrą towarzyszącą. 19 marca 1928 roku został awansowany do stopnia kapitana. W 1935 roku przeszedł w stan spoczynku.

W 1925 roku ożenił z Marią Aurelią z Nowaków, z którą miał córkę Ludmiłę (ur. 1926). Po zakończeniu służby wojskowej przeprowadził się z rodziną do Jarosławia. Zaangażował się w działalność polityczną w ramach Stronnictwa Ludowego. Był prezesem Powiatowego Zarządu SL w Lubaczowie oraz członkiem Zarządu Okręgu SL w Krakowie. Współorganizował strajk chłopski w sierpniu 1937 roku w powiatach jarosławskim i lubaczowskim, za co został uwięziony na okres 7 miesięcy. W lutym 1938 roku został członkiem Rady Naczelnej SL.

Podczas wojny obronnej 1939 roku jako ochotnik brał udział w obronie Lwowa. W listopadzie 1939 roku został uwięziony przez Niemców. Od marca 1940 roku działał w Związku Walki Zbrojnej oraz Batalionach Chłopskich. Od końca 1942 roku mieszkał we Lwowie. Tam od kwietnia do jesieni 1943 roku pełnił funkcję komendanta BCh okręgu IX (woj. lwowskie, tarnopolskie i stanisławowskie). Następnie wrócił do Jarosławia, gdzie działał w SL „Roch” i Delegaturze Rządu na Kraj, która mianowała go konspiracyjnym burmistrzem Jarosławia. Jego tymczasowym burmistrzem został w lipcu 1944 roku, po wkroczeniu Armii Czerwonej. 13 sierpnia tego samego roku został aresztowany i wywieziony do ZSRR. Więziono go we Lwowie, Charkowie, Riazaniu. W listopadzie 1947 roku wrócił do kraju. W latach 1948-1955 pracował w Powiatowym Związku Gminnych Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Jarosławiu. Został odznaczony m.in.: Krzyżem Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości i Srebrnym Krzyżem Zasługi. Zmarł 12 lutego 1968 roku w Jarosławiu.

Archiwalny Fotoplastikon Online przybywa do Radomia! Poznajcie z nami wielokulturowe, tętniące życiem miasto, którego przedwojenne prosperity brutalnie przerwała druga wojna światowa. Premiera nowego odcinka już 27 sierpnia o godz. 18 na naszym profilu na Facebooku i kanale YouTube.

Odsłaniamy przed Wami mniej znane karty z czasów okupacyjnej historii, gdy miasto stało się siedzibą jednego z dystryktów Generalnego Gubernatorstwa, a jego żydowscy mieszkańcy zostali najpierw zamknięci w getcie, a następnie wywiezieni do Treblinki.

Opowiemy Wam o Radomiu jako silnym ośrodku oporu wobec okupanta i arenie spektakularnych działań polskiego państwa podziemnego. Tym razem we wprawione w ruch i muśnięte kolorem unikatowe, archiwalne fotografie wpletliśmy także autentyczne afisze z okresu międzywojennego i czasów okupacji. Doskonale dopełniają one obraz radomskich ulic tamtych lat.

Film symbolicznie zamyka powojenna grafika, która zapowiada dzieje Radomia po 1945 roku.  Ożywiony propagandowy plakat sygnalizuje również, jak komunistyczne władze zakłamywały historię II RP i czasów okupacji, „zamiatając” do jednego worka faszystowskich najeźdźców i bohaterów polskiego podziemia.

Ten odcinek naszego wirtualnego cyklu powstał we współpracy z Archiwum Państwowym w Radomiu. Zachęcamy do wspólnej podróży!

***

„Archiwalny Fotoplastikon Online” to nowa, wirtualna odsłona cyklu wystaw „Archiwalny Fotoplastikon”, który w latach 2018-2019 cieszył się ogromnym zainteresowaniem publiczności. Podczas jego dwóch edycji w dziewięciu miastach – Warszawie, Zamościu, Krakowie, Koszalinie, Poznaniu, Opolu, Wrocławiu, Lublinie i Gdańsku – zagościł stylowy mobilny fotoplastikon, w którym w technice stereoskopowej prezentowane były archiwalne fotografie miast i ich mieszkańców, pochodzące ze zbiorów NAC i innych Archiwów Państwowych. Tegoroczna wirtualna edycja Fotoplastikonu pozwala Wam cieszyć się trójwymiarowymi zdjęciami z kolejnych lokalizacji, bez jakichkolwiek ograniczeń!

W „Archiwalnym Fotoplastikonie Online – Radom” wykorzystano materiały archiwalne ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego i Archiwum Państwowego w Radomiu.

Projekt „Archiwalny Fotoplastikon Online” dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022.

Realizacja: Fundacja Koncept Kultura

Z ogromnym żalem dowiedzieliśmy się o śmierci Pana Wojciecha Tuszko (1921-2021), doktora chemii, a zarazem uznanego warszawskiego teoretyka i krytyka fotografii oraz fotografa,  długoletniego współpracownika czasopisma „Fotografia”  i „Foto Kurier”, wiceprzewodniczącego sekcji Fotografii Naukowej Związku Polskich Artystów Fotografików (ZPAF), autora licznych książek poświęconych teorii fotografii, a także haseł encyklopedycznych z tej dziedziny.

W naszej pamięci zapisał się również jako niezmiernie hojny darczyńca, który w 2016 roku przekazał całe swoje ogromne archiwum fotograficzne, do zasobu Narodowego Archiwum Cyfrowego. Składa się na nie 60 tysięcy negatywów z lat 1953-2002, na których kopertach autor zamieścił istotne dla niego informacje techniczne: dane aparatu fotograficznego, obiektywu, filmu, wywoływacza, datę naświetlenia i wywołania.

Wojciech Tuszko, znany przede wszystkim jako chemik i teoretyk fotografii, przez kilkadziesiąt lat był również czynnym fotografem, dokumentującym życie codzienne i rodzinne, świat nauki oraz piękno polskiej przyrody. Na scenie artystycznej oficjalnie debiutował dopiero w 2016 roku, w wieku dziewięćdziesięciu czterech lat. Jego twórczość fotograficzną szerzej prezentuje album “Wojciech Tuszko – fotograf”, wydany w 2020 roku przez NAC, w którego powstaniu Pan Wojciech brał aktywny udział i nasycił go pięknymi, unikatowymi opowieściami o historii powojennej polskiej fotografii. Kilka tysięcy zdjęć ze spuścizny Pana Wojciecha jest również dostępnych online w serwisie Szukaj w Archiwach.

Pożegnanie Pana Wojciecha Tuszko odbędzie się we wtorek 29 czerwca o godz. 14:30 na Starych Powązkach (kondukt pogrzebowy wyruszy spod bramy nr 4).

Rodzinie i bliskim Pana Wojciecha Tuszko składamy wyrazy szczerego współczucia.

Dyrekcja i Pracownicy Narodowego Archiwum Cyfrowego

 

 

 

 

Szanowni Państwo,

przypominamy, że w dniu 31 maja 2021 roku wyłączony zostanie nieaktualizowany od początku 2019 roku serwis www.szukajwarchiwach.pl

W razie potrzeby wykonania konwersji dużej ilości linków prowadzących do materiałów na starym serwisie prosimy o kontakt na: szukajwarchiwach@nac.gov.pl.

W przypadku pojedynczych linków z szukajwarchiwach.pl wprowadziliśmy mechanizm przekierowania do odpowiadających im zespołów, jednostek i poszczególnych skanów na szukajwarchiwach.gov.pl. Wystarczy wpisać w wyszukiwarkę stary link do zespołu, jednostki lub skanu, żeby zostać przekierowanym do analogicznego materiału na szukajwarchiwach.gov.pl.

Narzędzie jest ciągle udoskonalane, liczymy więc na Państwa sugestie dotyczące jego funkcjonowania. Zastrzegamy jednak, że w przypadku błędnie zapisanych linków lub prowadzących do materiałów, które nie są dostępne w nowej lokalizacji (np. na skutek przeniesienia do innych jednostek w trakcie bieżących prac archiwalnych i innych podobnych działań) nastąpi przekierowanie na stronę główną szukajwarchiwach.gov.pl. W tego rodzaju przypadkach, w celu uzyskania pełnej informacji, prosimy o kontakt bezpośrednio z archiwum, z którego materiały pochodzą.

Zespół NAC

 

Szanowni Państwo, 

nieustannie pracujemy nad serwisem szukajwarchiwach.gov.pl, starając się poprawić komfort pracy z materiałami archiwalnymi. W najbliższych miesiącach wprowadzimy zmiany związane m.in. ze sposobem wyświetlania skanów (ułatwiające dotarcie do pojedynczego skanu), wyświetlaniem danych z bazy PRADZIAD, filtrowaniem wyników wyszukiwania oraz zachowywaniem indywidualnych preferencji użytkownika.  

O kolejnych modyfikacjach będziemy informowali jak dotychczas w zakładce “Aktualności” serwisu szukajwarchiwach.gov.pl.

Niezmienne zachęcamy do zgłaszania swoich propozycji zmian. Każda z nich jest przez nas szczegółowo analizowana i w miarę możliwości włączana do harmonogramu prac. 

Zespół NAC 

Szanowni Państwo,

informujemy, że w dniu 31 maja 2021 roku wyłączony zostanie nieaktualizowany od początku 2019 roku serwis www.szukajwarchiwach.pl

Zachęcamy wobec tego do korzystania z nowej wersji serwisu Szukaj w Archiwach dostępnej pod adresem www.szukajwarchiwach.gov.pl.

Zgodnie z założeniami modernizacji Szukaj w Archiwach, cały czas wprowadzamy w nim zmiany, tworzone między innymi w oparciu o Państwa sugestie.

Ewentualne pytania dotyczące tego procesu oraz propozycje dalszych zmian należy kierować na adres: szukajwarchiwach@nac.gov.pl. 

Zespół NAC

Z prawdziwym żalem dowiedzieliśmy się o śmierci Pana Jana Magierskiego (1936-2021), nauczyciela akademickiego, utytułowanego fotografa, popularyzatora tematyki fotograficznej i znawcy historii fotografii lubelskiej, a także aktywnego działacza opozycyjnego, odznaczonego w 2001 roku Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

W naszej pamięci Pan Jan pozostanie także jako niezwykle hojny darczyńca, który przekazał Narodowemu Archiwum Cyfrowemu dwie bezcenne spuścizny fotograficzne: swoją własną i swego ojca Stanisława Magierskiego (1904-1957). W zbiorach własnych przekazanych przez Pana Jana do NAC znajdują się czarno-białe i kolorowe negatywy oraz diapozytywy, przedstawiające pejzaże i tematykę dokumentalną.

Jan Magierski wykonywał zdjęcia głównie w Polsce, m.in. w Górach Świętokrzyskich, Hrebennem, Jabłecznej, Józefowie, Kazimierzu Dolnym, Krasnobrodzie, Lublinie, na Roztoczu, w Tatrach. Fotografował nie tylko krajobraz, ale także architekturę sakralną oraz występy ludowych muzyków podczas „Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych” w Kazimierzu Dolnym. W spuściźnie obecne są również zdjęcia wykonane przez niego w trakcie naukowych wypraw na Spitsbergen, podczas których uwiecznił zarówno pejzaże, jak i faunę i florę Arktyki (m.in. stację polarną Calypso, rzekę Scotta, fiord Bellsund, fiord Recherche, archipelag Svalbard).

Nabożeństwo pogrzebowe odbędzie się w czwartek 8 kwietnia o g. 11 na cmentarzu przy ulicy Lipowej w Lublinie.

Rodzinie i bliskim Pana Jana Magierskiego przekazujemy wyrazy współczucia.

Dyrekcja i Pracownicy Narodowego Archiwum Cyfrowego

W dniu Wolności Białorusi – 25 marca br. Narodowe Archiwum Cyfrowe włącza się wraz z innymi Archiwami Państwowymi w akcję #LightForBelarus, która stanowi symboliczny gest solidarności z walczącymi o demokrację obywatelami Białorusi.

Na fasadzie siedziby Narodowego Archiwum Cyfrowego i Archiwum Akt Nowych przy ul. Hankiewicza 1 w Warszawie zawisła z tej okazji historyczna, biało-czerwono-biała flaga używana jako symbol białoruskiej państwowości przez opozycję w czasie aktualnych protestów.

W dzisiejszym wydarzeniu wezmą udział instytucje kultury i dziedzictwa narodowego, muzea, teatry, galerie, filharmonie i inne instytucje publiczne w całej Polsce oraz w Europie i na świecie. Akcja jest otwarta – mogą wziąć w niej udział również osoby prywatne poprzez powieszenie biało-czerwono-białej flagi Białorusi lub symboliczne wykorzystanie jej kolorów w celu okazania solidarności i wsparcia dla demokratycznych i wolnościowych dążeń społeczeństwa Białorusi.

Inicjatorami akcji w Polsce są Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Instytut Adama Mickiewicza i Narodowe Centrum Kultury.

 

 

Z głębokim smutkiem zawiadamiamy o śmierci Pana Pawła Rafalskiego, pracownika Narodowego Archiwum Cyfrowego w latach 2016-2019.

W naszej pamięci pozostanie niezwykła otwartość Pawła i jego nieustająca gotowość do wspierania kolegów i koleżanek z pracy.

Pożegnanie Pawła Rafalskiego odbędzie się w piątek 12 marca br. o godz. 12 na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (przy kwaterze 44E rząd 1 grób 4). Kondukt wyruszy spod kościoła drewnianego przy ul. Św. Wincentego 83.

Rodzinie i bliskim przekazujemy wyrazy współczucia.

Dyrekcja i Pracownicy Narodowego Archiwum Cyfrowego

Szanowni Państwo,

 w związku z koniecznością wprowadzenia poprawek w opisach jednostek z zespołu nr 33: “Zbiór nagrań dźwiękowych” w serwisie szukajwarchiwach.gov.pl, zespół będzie czasowo niedostępny dla użytkowników. 

Jednostki zostaną wycofane z serwisu zgodnie z następującym harmonogramem:

• jednostki z serii nr 1 o sygnaturach 1-4977 w okresie 26.02-5.03.2021;
• jednostki z serii nr 2 o sygnaturach 1-3000 w okresie 12-19.03.2021;
• jednostki z serii nr 2 o sygnaturach 3001-7291 w okresie 26.03-2.04.2021.

Za powstałe niedogodności gorąco przepraszamy!

Zespół NAC