Prawie 800 tys. nowych skanów w serwisie szukajwarchiwach.pl

Aktualności

Prawie 800 tys. nowych skanów w serwisie szukajwarchiwach.pl

Miło nam poinformować, że w kwietniu dodaliśmy do serwisu szukajwarchiwach.pl prawie 800 tys. nowych skanów dokumentacji historycznej z zasobu archiwów państwowych. Tym samym łączna liczba cyfrowych kopii prezentowanych w serwisie wynosi obecnie ponad 18,5 mln.

Pierwsza w tym roku aktualizacja serwisu przyniosła kolejne akta stanu cywilnego z terenu obecnych województw: lubelskiego, małopolskiego, podlaskiego i śląskiego, stanowiące bazę do badań nad historią rodzinną oraz akta miast m.in. Chełma, Hrubieszowa, Leszna i Łodzi. W serwisie opublikowano także archiwalia dotyczące działalności organów administracji rządowej i wymiaru sprawiedliwości w okresie Księstwa Warszawskiego, Królestwa Polskiego i międzywojnia. Zaprezentowano także dokumentację Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk.

Organizację władz centralnych w okresie Księstwa Warszawskiego oraz sprawy prowadzone przez ówczesne resorty m.in. spraw wewnętrznych, sprawiedliwości, wojny, skarbu i policji ukazują akta Rady Ministrów. Wśród dokumentów znajduje się rękopiśmienna kopia Konstytucji Księstwa Warszawskiego nadanej przez Napoleona Bonaparte 22 lipca 1807 r., która głosiła zasadę równości wobec prawa i m.in. znosiła poddaństwo chłopów. Jednym z ostatnich aktów normatywnych wydanych przez Radę była uchwała o pospolitym ruszeniu z 20 grudnia 1812 r., spowodowana klęską Napoleona w Rosji i koniecznością przygotowania obrony kraju przed zbliżającymi się wojskami rosyjskimi.

Komisja Rządząca

Rada Ministrów Księstwa Warszawskiego

Rękopiśmienna kopia Konstytucja Księstwa Warszawskiego z 22 lipca 1807 r.

 

3

Konfederacja Jeneralna Królestwa Polskiego. Urządzenie podług którego pospolite ruszenie stawić się ma

12

 

Także z okresu Księstwa Warszawskiego pochodzi prezentowana w serwisie kolekcja militariów . Jest ona tym cenniejsza, że akta Ministerium Wojny Księstwa Warszawskiego uległy niemal całkowitemu zniszczeniu podczas II wojny światowej. Zbiór powstawał przez wiele lat w oparciu o zakupy i dary. Tworzą go m.in. rozkazy i raporty wojskowe, których wystawcami są m.in. król saski, książę warszawski Fryderyk August, ks. Józef Poniatowski, marszałek Francji Aleksander Berthier, Józef Wybicki oraz urzędy i formacje wojskowe takie jak Ministerstwo Wojny Księstwa Warszawskiego i Legia Nadwiślańska. Znajduje się tu także korespondencja dotycząca wystawienia w Warszawie pomnika Napoleona I.

Pismo ministra wojny ks. Józefa Poniatowskiego do ministra skarbu Jana Węgleńskiego, odnoszące się do tabeli „wyrachunku” zaległych należności dla pułków galicyjskich

2 (2)

 

W serwisie można także zapoznać się z dokumentacją związaną z działalnością Sejmu Księstwa Warszawskiego i Sejmu Królestwa Polskiego. Tworzą ją m.in. diariusze posiedzeń sejmowych, wykazy spraw omawianych na sejmach, protokoły z posiedzeń oraz listy i przemówienia posłów i deputowanych.

Lista posłów i deputowanych na Sejm 1809 r.

Manifest Aleksandra I zwołujący Sejm 1820 r.

Informacje dotyczące funkcjonowania władzy sądowniczej i organów ścigania w Królestwie Polskim zawierają m.in. akta Stałej Komisji Wojenno-Śledczej utworzonej przez Rosjan w związku z odradzającą się po upadku powstania listopadowego działalnością konspiracyjną oraz akta Audytoriatu Polowego Wojsk pełniącego funkcję sądu rewizyjnego w sprawach wojskowych oraz osób oskarżonych o przestępstwa polityczne, w tym za udział w powstaniu styczniowym. Wśród dokumentów Audytoriatu znajdują się akta z procesu prezesa Rządu Narodowego Romualda Traugutta, stanowiące cenne źródło informacji na temat organizacji i działalności agend tajnego państwa polskiego w okresie insurekcji 1863/1864.

W serwisie prezentowana jest także dokumentacja Ogólnego Zebrania Warszawskich Departamentów Rządzącego Senatu, który w latach 1842-1861 pełnił funkcję sądu ostatniej instancji w sprawach administracyjnych, podatkowych i heraldycznych. Przewodził mu namiestnik Królestwa Polskiego. Dokumentacja obejmuje protokoły posiedzeń oraz akta spraw – wśród nich, cieszące się szczególnym zainteresowaniem genealogów, akta związane z legitymacją szlachectwa i nadawaniem tytułów honorowych.

Dokumentacja Towarzystwa Królewskiego Warszawskiego Przyjaciół Nauk, które powstało w 1800 r. w celu rozwoju nauki i kultury polskiej, ukazuje sposób i zakres działania tej instytucji. Zachowały się m.in. protokoły posiedzeń, teksty wygłaszanych odczytów, dane dotyczące zbiorów bibliotecznych i aktowych Towarzystwa oraz  korespondencja w sprawie ufundowania w Warszawie pomnika Mikołaja Kopernika. Towarzystwo zostało rozwiązane przez władze rosyjskie w 1832 r. w ramach represji po powstaniu listopadowym.

W serwisie można także zapoznać się z dokumentacją Cesarsko-Niemieckiego Generał-Gubernatorstwa Warszawskiego– niemieckiej administracji okupacyjnej powstałej na ziemiach Królestwa Polskiego po wycofaniu się Rosjan w 1915 r. Pośród akt, które zachowały się w niewielkim stopniu, znajdują się raporty z działalności władz, ogłoszenia i teksty oficjalnych przemówień, w tym drukowana odezwa generał-gubernatora warszawskiego gen. Hansa von Beselera zawierająca zapowiedź utworzenia Królestwa Polskiego i polskiego wojska, tzw. Akt 5 listopada.

Akt 5 listopada wydany w 1916 r. w imieniu cesarza Niemiec Wilhelma II i cesarza Austro-Węgier Franciszka Józefa I

2 (3)

 

Archiwalia z okresu dwudziestolecia międzywojennego prezentuje w serwisie Archiwum Akt Nowych. To m.in. dokumentacja komend Policji Państwowej z terenów województw wschodnich II Rzeczypospolitej i Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, zajmującego się m.in. sprawami z zakresu stosunków między państwem a Kościołami.

Dokumentacja wytworzona w wyniku działalności Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego jest jednym z największych i najczęściej wykorzystywanych zbiorów dokumentacyjnych z okresu dwudziestolecia międzywojennego. W serwisie publikowana jest sukcesywnie. W ramach ostatniej aktualizacji do akt departamentów zajmujących się szkolnictwem dodano akta Referatu Wyznań Katolickich. Stanowią one cenne źródło informacji do badań nad historią stosunków między państwem a Kościołami. Znajduje się tu m.in. dokumentacja dotycząca pertraktacji w sprawie majątków kościelnych skonfiskowanych w czasie zaborów, zawierająca m.in. opisy obiektów sakralnych.

Prezentowane w serwisie akta policyjne pochodzą z 25 komend wojewódzkich, powiatowych i posterunków Policji Państwowej województw wschodnich II Rzeczypospolitej m.in. w Wilnie, Nowogródku, Brześciu, Stanisławowie, Tarnopolu i Lwowie. Obok rozkazów komendantów, meldunków i materiałów z odpraw, znajdują się tu sprawozdania dotyczące ruchów społeczno-politycznych i mniejszości narodowych, materiały z inwigilacji osób podejrzanych o działalność antypaństwową, a także akta osobowe funkcjonariuszy.

Serwis szukajwarchiwach.pl, który stworzyło i rozwija Narodowe Archiwum Cyfrowe, jest największym źródłem dokumentacji historycznej dostępnym on-line. Obok aktów stanu cywilnego i ksiąg metrykalnych z tysięcy miejscowości w Polsce, ewidencji mieszkańców (m.in. Krakowa, Poznania i Łodzi) i archiwów rodowych, które stanowią podstawowe źródło informacji do badań nad historią rodzinną, w serwisie można zapoznać się m.in. z aktami miast, dokumentacją Rządu RP na uchodźstwie, Biura Odbudowy Stolicy, Rozgłośni Polskiej „Radia Wolna Europa” oraz dotyczącą hitlerowskich obozów koncentracyjnych i łódzkiego getta. Od czasu uruchomienia w 2009 r. serwis odwiedziło ponad 1,8 mln unikalnych użytkowników. Codziennie korzysta z niego ok. 4 tys. osób.