Page 19 - PRL Rutowskiej. Fotografie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

czasem z adresem. Niekiedy pojawiały się lakoniczne pod- pisy, ułatwiające identyfikację przedstawionych miejsc lub zawierające informacje przydatne do publikacji: „na pasach bezpieczniej” czy: „porzucone betony (sic!) i maszyny drogo- we”. Zdjęcia przeznaczane na konkursy fotograficzne były kopiowane w dużym formacie, zwykle 40×50 cm. Niestety Grażyna Rutowska nie pozostawiła szczegółowych danych o konkursach, w których brała udział. Do części negatywów sama sporządziła odbitki stykowe, dla innych wykonano je w Narodowym Archiwum Cyfrowym niedługo po pierw- szym przejęciu spuścizny. Wiele błon nie posiada jednak żadnych wglądówek.
Początkowo fotoreporterka do pracy używała małoobraz- kowego aparatu dalmierzowego Zorki 6 produkcji radziec- kiej. Następnie, od 1966 r., zaczęła stosować profesjonalne lustrzanki średniego formatu – jednoobiektywową Praktisix oraz dwuobiektywową, japońskiej firmy Yashica model D.
prints – multiple copies of a selected scene are the most fre- quent. Rutowska stamped her positives on the back using stamps with a copyright notice, sometimes including the address. Some of them contain brief descriptions, which fa- cilitate the identification of presented places or include in- formation useful for the publication: “it’s safer on the zebra crossing”, or: “abandoned concrete (sic!) and road machin- ery”. Photos intended for photography contests were copied in large format, usually 40x50 cm. Unfortunately, Grażyna Rutowska did not leave any details concerning the compe- titions in which she participated. Rutowska made contact prints for some of her negatives herself, while contact prints for the remaining negatives were made by the Archive soon after the first acquisition of her legacy. However, many films do not have any index prints.
At first, the photojournalist used Zorka 6 miniature range- finder camera, made in the Soviet Union. Then, in 1966,
Wymienione aparaty często widać na jej autoportretach w lustrze, wykonanych w latach 1965–1980, czasem poja- wiają się w rękach redakcyjnych kolegów podczas zdjęć w plenerze. Realizując fotoreporterskie zadania, Grażyna Rutowska często pracowała jednocześnie na dwóch apara- tach, stąd wiele ujęć wykonanych zarówno na błonie barw- nej, jak i czarno-białej. Rodzaj użytego aparatu można roz- poznać po kierunku przebiegu kadrów na błonie: Praktisix ma poziomy przesuw filmu, a Yashica – pionowy.
Lata 1966–1967 to okres przejściowy pod względem używanego sprzętu. Od listopada 1966 r. Rutowska fotografowała aparatem na błonę 60 mm, jednak jeszcze do końca następnego roku występują zdjęcia na błonie małoobrazkowej.
Osobną serią są małoobrazkowe negatywy barwne, wykonane w latach 1996–2002 nierozpoznanym apa- ratem kompaktowym. Fotografie zrobione w tym czasie
she started to use professional medium format reflex cam- eras – Praktisix single-lens camera and a double-lens one, model D, manufactured by Yashica – a Japanese company. These cameras can be seen in several of her self-portraits in the mirror from the years 1965-1980. They sometimes appear in the hands of her colleagues from the editorial team in photographs taken outdoors. While working as a photo jour- nalist, Grażyna Rutowska often used two cameras simulta- neously, therefore many shots were made both on a colour and a black-and-white film. The type of the camera used can be identified on the basis of the direction of the shots on the film: Praktisix has a horizontal film shift, whereas Yashica – vertical.
The years 1966-1967 were a period of transition in terms of the equipment used. Since November 1966, Rutowska used a 60 mm film camera. However, until the end of the subse- quent year, she still took some photographs on a 35 mm film.
PRL GRAŻYNY RUTOWSKIEJ
The Polish People’s Republic seen through the lens of Grażyna Rutowska 15