Page 61 - PRL Rutowskiej. Fotografie z Narodowego Archiwum Cyfrowego

tworząc rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz spółdzielnie kółek rolniczych. Rolnicy indywidualni do czasów rządów Władysława Gomółki włącznie byli traktowani jak obywa- tele drugiej kategorii. Dotyczyło to m.in. ubezpieczeń spo- łecznych, dostępu do służby zdrowia, emerytur i obciążeń podatkowych. Działające przy kółkach rolniczych tzw. mię- dzykółkowe bazy maszynowe umożliwiały rolnikom korzy- stanie ze sprzętu zmechanizowanego. Do legendy przeszły już coroczne problemy ze sznurkiem do snopowiązałek. Pomimo mechanizacji podstawową siłą roboczą często po- zostawał koń. Dla kontrastu, w niektórych PGR-ach stoso- wano samoloty rolnicze do nawożenia i oprysków. Oprócz państwowych gospodarstw rolnych funkcjonowały również upaństwowione gospodarstwa ogrodnicze, hodowlane i ry- backie. Wiele gospodarstw i spółdzielni zajmowało się zróż- nicowaną produkcją, jak chociażby Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Dawidach.
The burden of agricultural production rested largely on individual farmers, who constantly struggled with supply shortages. The authorities subsidized State Agricultural Farms, despite their low efficiency, leaving out farmers who were not their members. The cooperative movement was promoted by creating Agricultural Production Coopera- tives and Cooperatives of Farmers’ Associations. Before and during the times when Władysław Gomółka was in power, individual farmers were treated as second-class citizens, es- pecially in areas such as social security, access to health care, pensions or taxes. Thanks to General Machinery Bases af- filiated with Farmers’ Associations, farmers were able to use mechanical equipment. Annual problems with binder twine went down to history. Despite mechanization, horse often remained the primary workforce. In contrast, at some state- owned farms aircrafts were used for fertilizing and spraying. Apart from state-owned farms there were also nationalized
W miastach działały ośrodki Praktyczna Pani, umożliwia- jące szeroki dostęp do usług fryzjerskich, kosmetycznych, krawieckich i zegarmistrzowskich, repasacji pończoch itp. Prowadzono w nich również prelekcje i szkolenia, a także konkursy poświęcone kulinariom i modzie. Przykładami mogą być konkursy „Jeden strój – dziesięć odmian” czy „Ko- bieta w domu i pracy”.
Na wsiach podobną rolę odgrywały koła gospodyń wiej- skich, które świetnie funkcjonują do dziś. Oprócz kursów i szkoleń organizowały m.in. okolicznościowe przyjęcia, in- tegrujące mieszkańców wsi. Koła były niezwykle użyteczne w niewielkich ośrodkach. Ich autentyczna żywotność świad- czyła o silnych lokalnych więziach społecznych na wsi.
Zarówno na wsi, jak i w miastach promowano nowoczesne metody prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza oszczędność i stosowanie sprzętu zmechanizowanego, orga- nizowano też konkursy i pokazy posługiwania się sprzętem
horticultural, breeding and fishing farms. Many farms and cooperatives were engaged in diversified production, like the Agricultural Production Cooperative in Dawidy.
‘Praktyczna Pani’ (Practical Lady) centres operated in the cities, offering wide access to hairdressing, cosmetic, sewing, watchmaking or stockings repair services, etc. (40-6-21-2). They also hosted lectures and training sessions and organ- ized competitions related to cooking and fashion. They in- cluded contests like One dress – ten looks or Woman at home and at work.
In the countryside, Farmer’s Wives’ Associations played a similar role. They have successfully operated to this day. Apart from courses and training sessions, they also organ- ized occasional events integrating the villagers. Farmer’s Wives’ Associations were extremely useful for small locali- ties. They were truly vibrant, which reflected strong bonds that existed in the local community.
Real world – everyday life 57
PRL GRAŻYNY RUTOWSKIEJ